Cây Đậu Bắp

I. Giới thiệu về cây Đậu bắp

• Tên thường gọi: Đậu bắp
• Tên gọi khác: mướp tây, bắp còi và gôm
• Tên khoa học: Abelmoschus esculentus

II. Đặc điểm của cây Đậu bắp

• Đây là một loài thực vật có hoa có giá trị vì quả non ăn được. Loài này là cây một năm hoặc nhiều năm, cao tới 2,5 m.
• Lá dài và rộng khoảng 10–20 cm, xẻ thùy chân vịt với 5–7 thùy.
• Hoa đường kính 4–8 cm, với 5 cánh hoa màu trắng hay vàng, thường có các đốm đỏ hay tía tại phần gốc mỗi cánh hoa.
• Quả là dạng quả nang dài tới 20 cm, chứa nhiều hạt.

III. Tác dụng của cây Đậu bắp

Đậu bắp hay còn gọi là mướp tây, bông vàng, bắp chà hay thảo cà phê giàu giá trị dinh dưỡng (chất xơ, vitamin A, C, K, acid folic…), rất có lợi cho sức khỏe.

• Tốt cho hệ tiêu hóa: Với hàm lượng chất xơ cao, đậu bắp giúp quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra thuận lợi, dễ dàng hơn, hạn chế táo bón và tốt cho những người bị hội chứng ruột kích thích hay rối loạn tiêu hóa.
• Kiểm soát cholesterol: Các pectin (chất nhầy) có trong đậu bắp bản chất là một loại chất xơ hoạt động như một chất làm giảm lượng cholesterol xấu trong máu, rất tốt cho những người bị tim mạch, huyết áp.
• Ổn định đường huyết: Hàm lượng chất xơ và chất nhầy trong đậu bắp giúp điều chỉnh lượng đường huyết bằng cách làm chậm tốc độ hấp thu đường từ ruột non, thân thiện với người bệnh tiểu đường.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Đậu bắp rất giàu vitamin C giúp tăng sức đề kháng của cơ thể, kết hợp với chất xơ nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, nhờ đó xây dựng khả năng miễn dịch của cơ thể, chống lại virus, vi khuẩn và nhiễm trùng hiệu quả.
• Tốt cho da và mắt: Vitamin A và C có trong đậu bắp là những chất dinh dưỡng cần thiết, có lợi cho đôi mắt và lan da.
• Hỗ trợ xương chắc khỏe: Nhờ chứa vitamin K và acid folic, đậu bắp được xem là thực phẩm có lợi cho xương, góp phần làm giảm tình trạng mất xương và loãng xương.

IV. Cách trồng và chăm sóc cây Đậu bắp

1. Cách trồng

• Thời vụ

Đậu bắp là cây sống ở môi trường khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới. Mỗi năm trồng 2 vụ cho năng suất cao nhất:

– Vụ Xuân: Gieo hạt từ cuối tháng 2 đến tháng 3, thu hoạch từ tháng 5 đến tháng 9.

– Vụ Đông Xuân: Gieo hạt từ cuối tháng 7 đến tháng 8, thu hoạch từ tháng 9 đến tháng 2 năm sau.

Nếu như gieo hạt muộn hơn thời vụ thì cây sẽ ra hoa sớm và cho năng suất kém.

• Điều kiện nhiệt độ

Đối với giai đoạn hạt nảy mầm, nhiệt độ thích hợp trong khoảng 30 – 35 độ C. Trong quá trình sinh trưởng, nhiệt độ cần thiết là trên 20 độ C. Nếu nhiệt độ cao trên 35 độ C kéo dài thì thời gian ra hoa và số đốt cây tăng, còn năng suất cây bị giảm.

• Đất trồng

Tốt nhất nên trồng đậu bắp trên đất cát pha, đất thịt nhẹ hoặc đất thịt nặng trung bình. Đất có độ pH từ 5.5 – 6.8; có thể được trộn với vỏ trấu, xơ dừa, phân bò, phân gà, phân cá, trùn quế,…

• Trồng bằng hạt

Ngâm hạt

Hạt giống trước khi gieo, để đạt được hiệu quả và năng suất nên đem ngâm trong nước ấm trước. Nước nên ngâm ở khoảng 40 độ C, trong vòng 2 – 3 tiếng.

Ủ hạt

Sau khi đã ngâm hạt đủ thời gian, hạt giống đậu bắp được vớt ra rồi ủ ngay vào khăn ẩm, thường xuyên bổ sung thêm nước cho đến khi hạt giống nứt nanh thì mới đem gieo vào khay trồng.

Làm đất

– Trước khi gieo hạt, đất cần được cày bừa kỹ, làm cỏ, lên luống và mặt luống được san phẳng. Làm sao cho đất ở gần nguồn nước tưới song lại cũng dễ thoát nước.

– Khi làm luống, rộng 1.4 – 1.5m, mặt luống rộng 1.1 – 1.2 m, cao 25 – 30 cm.

– Mỗi luống chia ra làm hai hàng cách nhau 70 – 80cm, mỗi cây cách nhau 40 cm hoặc gieo theo hốc, sau này để lại 1 cây như khoảng cách trồng đậu bắp theo hàng.

Gieo hạt

– Sau khi đã làm đất kỹ lưỡng, hạt giống được ủ nứt nanh thì đem ra gieo.

– Đào thành từng hốc đất, dưới mỗi hốc gieo 2 – 3 hạt rồi lấp lên trên một lớp đất mỏng khoảng 1 cm.

– Tưới nước bằng vòi phun, đến khi cây lớn thì tỉa chỉ còn một cây khỏe nhất và giữ khoảng cách 70 x 40cm.

• Trồng bằng cây

Cũng tương tự đối với cách trồng đậu bắp bằng phương pháp gieo hạt, nhưng thay vì gieo hạt trực tiếp xuống ruộng cày thì khi muốn trồng bằng cây, hạt giống cần được ươm thành cây con trong khay trước. Như vậy thì tỉ lệ thành công sẽ cao hơn.

Theo đó, hạt giống được ươm trong trong khay đất luôn được kiểm soát độ ẩm. Sau khoảng 2 – 3 ngày thì hạt sẽ nảy mầm. Cho đến lúc cây con được 7 – 10 ngày tuổi, cây đạt chiều cao 5 – 10 cm thì chọn ra những cây tốt nhất để trồng.

Khi cây đạt chiều cao 20cm thì bắt đầu chuyển cây ra vườn trồng. Trước khi trồng cây sang đất ruộng, cần bón lót một ít phân vô cơ bên dưới trước. Sau khi trồng, tưới nước ướt đẫm cho cây mau bén rễ. Sau khoảng vào ngày là cây sẽ xanh tốt.

2. Chăm sóc

• Tưới nước

Hằng ngày nên tưới nước 2 lần cho đậu bắp vào sáng sớm và chiều tối. Luôn theo dõi và giữ độ ẩm đất 80 – 85% trong suốt quá trình thu hái quả.

• Phân bón

Quá trình bón thúc cho cây sinh trưởng đến khi thu hoạch nên chia làm 3 đợt:

– Đợt 1: Khi cây có 2 lá thật, bón bằng phân ure và kali pha với nước để tưới vào gốc cây. Trung bình trong 1000m² sử dụng 5 kg ure và 3kg kali.

– Đợt 2: Bón khi cây sinh trưởng có khoảng 5 lá thật.

– Đợt 3: Khi đậu bắp đang ra hoa. Bón hỗn hợp 7kg ure và 5kg kali trộn đều/1000m² vào giữa hai hàng theo các hốc chôn kín phân. Rồi tưới nước đủ ẩm cho phân tan ra.

• Cắt tỉa cỏ

Khi trồng cây bằng phương pháp gieo hạt, đến khi cây được 7 – 10 ngày tuổi, đạt độ cao khoảng 10 cm thì tiến hành tỉa bớt cây, mỗi hốc chỉ giữ lại một cây khỏe và lớn nhất để chăm sóc.

Thường xuyên nhổ cỏ, vun gốc cho cây để cỏ không hút bớt mất dinh dưỡng của cây cũng như loại bỏ mầm mống gây bệnh cho cây tiềm ẩn trong đất.